Alton Towers maakt plannen voor een grootschalige renovatie van haar inverted achtbaan Nemesis. Wij geven snel mee wat er op de planning staat en grijpen de kans om nog eens ongeremd de loftrompet af te steken over dit weinig geëvenaarde achtbaanicoon.

UPDATE (24/03/2022): Het park kreeg inmiddels de zegen van de administratie: er moet geen omgevingsvergunning worden aangevraagd voor de renovatie.
Het Engelse Alton Towers onderzoekt of het haar Inverted Coaster ‘Nemesis’ een facelift van het grondige soort kan geven. Het Britse park in het graafschap Staffordshire zou de weldra dertigjarige coaster nagenoeg volledig willen vernieuwen: van de structuur zou enkel de liftheuvel en het station behouden blijven. De renovatie impliceert het vervangen van 636 bouten en 89 van de 117 draagstructuren inclusief hun bijhorende baandelen. De 112 verankeringspunten waarmee de track aan de rots is bevestigd bleken na inspectie geschikt om onveranderd behouden te blijven. Verder ondergaat de bij momenten onfrisse decoratie een opfrisbeurt en worden enkele footers verstevigd.
Tijdens de renovatie zou men de baandelen ook opvullen met zand, wat de metalige oerschreeuw moet verstommen die de passage van een nemesistrein zo indrukwekkend maakte. Omwonenden zullen dat verlies ongetwijfeld lichter om dragen vinden.

We stellen expliciet ‘Alton Towers onderzoekt’ omdat het park momenteel nagaat of het deze renovatie kan doen zonder de administratieve mallemolen van een omgevingsvergunning te moeten doorploeteren. Het doel is op dit moment om bij de overheid een certificaat te krijgen dat die piste ook officieel ‘legaal’ verklaart. De gehanteerde strategie om dat certificaat te bekomen komt neer op een rondje taalkundig boksen. Men definieert het baanverloop als ‘gebouw’ en wijst in de betekenis van  ‘gewone onderhoudswerken’ met nadruk op het ‘onveranderd uitzicht van het eindresultaat’. Op die manier valt de renovatie onder een uitzondering die geen omgevingsvergunning vereist. Liefhebbers van dit soort definitieverruiming kunnen het document online inkijken.
Het document verwijst ook naar aanpassingen aan Blackpools Big One: die coaster opende hetzelfde jaar en kreeg enkele winters terug enkele nieuwe baandelen zonder dat daar een omgevingsvergunning aan te pas kwam.

Een icoon   

Nemesis was een instant hit bij opening en veroverde snel de harten van coasterfanaten over de hele wereld. In de legendarische coaster poll van Mitch Hawker was de coaster niet weg te slaan uit de top tien: tussen 1999 en 2013 zakte de attractie maar één keer tot een 12^e plaats. Die lof is op zijn plaats: de baan verliest amper momentum en scheert als terreincoaster veelvuldig plagerig dicht langs de grond. Bovendien was het een van de eerste coasters die op die manier met een verhaal in de markt werd gezet.
Nemesis was in zijn openingsjaar ongezien in onze contreien. De tegenwoordig op handen gedragen Zwitserse constructeur Bolliger & Mabillard had destijds wereldwijd slechts drie achtbanen van dit type opgeleverd. Het was eveneens de eerste baan die B&M in Europa bouwde. Het succes was dan ook navenant: Nemesis stuwde de bezoekersaantallen van Alton Towers naar een nooit geëvenaarde piek van 3 310 000 en is ook vandaag nog één van de favorieten binnen én buiten de parkgrenzen. Nochtans had het heel wat voeten in de aarde eer het Zwitserse staal werd overwogen…

Een Lang verhaal

Het ontstaan van Nemesis heeft wortels in een broertje van Walibi’s Psyké underground die toen nog Sirocco heette, wat niet mag verward worden met een recent omgebouwde kannibalenmolen. Alton Towers werd begin jaren negentig overgenomen door De Tussauds groep en die voegde in 1990 een achtbaan van hetzelfde model toe met de naam ‘Thunderlooper’. In tegenstelling tot het eerder geopende Belgische exemplaar was de baan in Alton Towers derdehands en was er voor de attractie maar een tijdelijke vergunning die heftig werd bekampt door buren die het gillende pretparkpubliek minder genegen waren.
Het management van de Tussauds-groep was dus op zoek naar een gelijkwaardige vervanger met een permanente vergunning. Ze hadden goede relaties met het Amerikaanse Arrow Dynamics gezien die eerder het voortreffelijke Vampire afleverden in zusterpark Chessington World of Adventures. Arrow Dynamics stond in die tijd ook geboekstaafd als de crème de la crème der constructeurs: het bedrijf leverde ’s werelds eerste boomstamattractie en was ook eerst met hangende achtbanen en kurkentrekker-inversies.

Alton Towers klopte bij monde van John Wardley dan ook aan bij de Amerikanen voor een nieuwe primeur. Men sleutelde daar destijds aan het concept ‘Pipeline-coaster’, waarvan de treinen vaagweg deden denken aan raketten. Alton Towers besloot die ongebruikelijke vorm als vertrekpunt te nemen voor een bijhorend thema en de attractie als ‘Secret Weapon’ in de markt te zetten.
Het nieuwe coastertype bleek in combinatie met het in Alton Towers geldende verbod op constructies die boven de boomtoppen reikten te resulteren in een achtbaan met een dieptreurige flutlengte van amper 300 meter. Men probeerde het concept nog te doen herleven door hier en daar wat grond uit te graven en kwam zo tot een aangepaste layout die feestelijk ‘Secret Weapon 2’ werd gedoopt. Ook die feestvreugde was van korte duur: John wardley verklaarde het pipeline-concept gebuisd over heel de lijn na een testritje op een prototype. De coaster voelde sloom en saai aan, zag er plomp uit en was bijzonder energie-inefficiënt. Het park was dus terug bij af.

Net op dat moment kwam het management geruchten ter oren een nieuw coastertype dat aan het publiek zou worden voorgesteld in Six Flags Great America. Via informele contacten kreeg het Britse park toegang tot de strikt geheime ontstaansgegevens van wat toen de allereerste inverted coaster ter wereld zou worden. Die innovatie werd gebracht door het Zwitserse Bolliger & Mabillard dat vandaag de dag als de rolls-royce van achtbanen wordt beschouwd. Destijds was de inverted slechts de tweede coaster die ze met hun nieuwe bedrijf hadden opgeleverd. De Zwitsers bleken ook bereid om hun talenten op Britse bodem te etaleren en ontwierpen een layout zonder de laatste inversie.

John Wardley

Het was John Wardley die er op stond dat de coaster zou eindigen met een spectaculaire inversie die op ooghoogte van de bezoekers plaatsvond. Op die manier bood de baan zowel een ervaring aan zijn passagiers als aan zijn omstaanders, terwijl rollercoasters traditioneel veel minder in wisselwerking traden met paden of omgeving. Daarbovenop maakte de door de hoogtebeperkingen noodzakelijke interactie met het terrein de coaster uniek, al vergde dit oneffen terrein eveneens bijzonder complexe funderingen. ‘Secret Weapon 3’ kreeg desalniettemin groen licht.

Het was eveneens deze John Wardley die in november 1992 samen met voormalig marketing manager Nick Varney een mysterieus buitenaards wezen centraal zette in de thematische uitwerking van de nieuwe baan. Daarbij was het allerminst de bedoeling dat bezoekers het verhaal ‘snappen’, gezien het voor hen enigmatisch moest zijn. Het achtergrondverhaal was wél nodig om decors, gebruikte kleuren en inkleding van het station in een bepaalde stijl te ontwerpen. Kort gezegd stellen de rails van de achtbaan een soort van tentakels van het wezen voor, een uitgeschreven versie van het volledige verhaal vind je in onze parkgids. Het zou nog tot 2006 duren voraleer een nieuwe Inverted Coaster een sterk uitgewerkt thema zou combineren met een layout die zo voortdurend rakelings over de grond scheerde. Helaas voor Black Mamba uit Phantasialand blijft Nemesis de betere baan en overklast ook het jungle-thema uit Brühl dat van de Britse coaster niet op vlak van vernieuwing.

Stijlvol Jubileum?

Hoewel Nemesis een ijzersterk totaalconcept is, is een renovatie zeker aan de orde. Op verschillende plaatsen zijn gaten en barsten in de decors te zien. De laatste verfbeurt dateerde inmiddels ook al van 2016. Moedermaatschappij Merlin Entertainements wordt vaak verweten dat het respectloos omspringt met de tradities en attractie van parken die de groep overneemt. De groep schrapte in meerdere van haar parken al geliefde attracties.

De Merlin groep heeft echter de jongste jaren bewezen dat wanneer het écht gaat om attracties die het park maken tot wat het is, er wél een budget kan worden gevonden om ze te behouden. Eerder viel Heide Parks houten achtbaan Colossus die eer te beurt. Die baan werd gerenoveerd voor een verbijsterende som van 12 miljoen euro. Zelfs voor minder unieke banen als Shaman in Gardaland investeerde de groep in een retrack. Een renovatie voor een van Europa's beste coaster is dan een nobrainer. Er rest enkel de vraag of het Britse park die renovatie rond wil hebben vóór of na het dertigjarig jubileum van de coaster. Wij zijn met beide opties gelukkig als dat dit achtbaanjuweel klaarstoomt voor de komende dertig jaar.