Als we spreken over vulkanisme in Europa denken we massaal aan de Vesuvius, de Etna of aan Stromboli. Maar het vulkanisme is veel meer verspreid over Europa dan je denkt. Wist je dat de Eifel, Toscanië, de Liparische eilanden, Dartmoor, Dreisteine, de Auvergne en zelfs Ijsland vulkanisch zijn? Zoniet dan heb je nog nooit Vulcania bezocht.
|
 In de Auvergne, op nog geen 15 km van Clermont -Ferrond en zeer dichtbij Le Puy de Dôme (een uitgedoofde vulkaan) bevindt zich het Europees park voor vulkanisme, of nog “Vulcania”. Vulcania doet je kennis maken met het vulkanisme op een speelse en interactieve manier. Velen zullen waarschijnlijk denken aan het Earth Explorer gegeven te Oostende, maar niets is minder waar. Vulcania is een 57 hectaren groot domein met als centraal middenpunt een immens exploratiecentrum. De architectuur van dit gebouw doet denken aan de schuilplaatsen van de James Bond schurken en heeft iets heel mysterieus, mede omdat het ganse complex zich in het massief van een echte vulkaan bevindt. Ondanks dat het complex ondergronds gelegen is steken een kunstige vulkaankegel evenals een restaurant en cafetaria als uitlopers nog boven de grond uit.
 Met een lift of via een soort bergpas rondom een vulkaankrater kom je uit in de gigantische ontvangsthal van het exploratiecentrum (15 meter onder de grond gelegen). Hier begint je reis doorheen het toch wel opmerkelijke centrum. Het bezoek is volledig vrij en je kan dus kiezen waar je begint. Ofwel neem je de lift (die je naar de andere niveaus brengt (tot 50 meter diep)) of je volgt het parcours zoals aangeduid. De laatste is de interessantste optie omdat je zo niets misloopt. Het hele complex heeft een informatief doel waarbij alles op een interactieve wijze wordt aangebracht aan de hand van voorstellingen, shows, cinema’s, thematisatie, drukschermen, simulators,… Indien je het uitgestippelde parcours volgt kom je eerst terecht in “La Galerie du Grondement”, of nog de galerij van het gebulder. In deze galerij worden rondom rond bewegende vulkanische verschijnselen geprojecteerd met een synchrone geluidstrack. Het geheel oogt zeer indrukwekkend en bij deze is de toon ook gezet om de vele andere zalen te gaan ontdekken.
|
Eén van deze andere zalen is de “Salle Etna” of de Etna zaal. In deze zaal is er een door lava overspoelde woonwijk nagebouwd en kan je op verschillende beeldschermen het menselijk leed dat de Etna al heeft toegediend waarnemen. Vooral de getoonde beelden van de uitbarstingen in 1968-1969 zijn zeer indrukwekkend.
Na de Enta Zaal kom je terecht in de “Tunnel de lave”, de lava tunnel. Lavatunnels worden gevormd wanneer het oppervlak van de lava begint te stollen en daaronder nog gloeiende lava stroomt. Zulke lavatunnels kunnen immens lang en ingewikkeld zijn zodat ze eigenlijk grotten vormen. In de Tunnel de Lave heeft men een replica van een lavagrot gemaakt. Zo’n grot ziet er helemaal anders uit dan de gekende kalkgrotten vermits hier de grot veelal bestaat uit basalt i.p.v. uit kalk.
 Even genoeg erupties, want hierna beland je in “Le Jardin Volcanique”, de vulkanische tuin. De setting lijkt hier zeer sterk op een velociraptor kooi uit de film Jurassic Park, maar eigenlijk is het niet meer dan een (indoor) tuin met vulkanische vegetatie. Vulkanisch afval, vooral gestold lava, is namelijk uiterst vruchtbaar waardoor speciale en uitheemse vulkaanplanten aan de voet van vele vulkanen groeien.
Via speciale methodes is men er in geslaagd om deze vulkaanplanten te doen overleven in de vulkanische tuin van Vulcania.
Links van de tuin bevindt zich de volgende zaal, namelijk “Plančtes et Volcans”. Deze zaal richt zich vooral tot het ontstaan van het vulkanisme maar ook op het vulkanisme in de oceanen en op andere planeten. In “Le Dynamique Interne de la Terre” wordt het ontstaan van het vulkanisme uit de doeken gedaan aan de hand van een 6 meter grote doorsnede van de aarde. Het ontstaan van vulkanisme is eigenlijk een gevolg van de platentektoniek (het tegen elkaar botsen van continentale platen). Doordat platen tegen elkaar botsen beweegt de zwaarste plaat van de twee zich naar het centrum van de aarde en smelt deze af in de hete asthenosfeer. Hierdoor neemt de inhoud van de asthenosfeer toe zonder dat diens volume groter wordt. Bijgevolg wordt de druk te groot en komt de overbodige inhoud terug aan het aardoppervlak via vulkanen.
|
 Verder vind je in deze zaal ook verschillende vulkaanmaquettes op dezelfde schaal terug. Zo kan je een goed onderscheid maken tussen b.v. de grote van de Puy de Dôme, de Etna, de Vesuvius,… Nog in deze zaal heb je “Volcans et Systčme Solaire” dat je het vulkanisme op andere platneten toont. Wist je b.v. dat Venus maarliefst 1500 vulkanen telt en dat Mercurius de grootste vulkaan van ons zonnestelsel bezit (650 kilometer diameter en 27 kilometer hoog, als deze uitbarst spuit hij zijn afval maar liefst 300 km hoog!). De hoofdattractie van deze zaal is echter “Le Théatre de l’Univers”. In deze voorstelling volg je een meteoriet die langs de planeten van ons zonnestelsel gaat. Het is ook hier een vrij educatieve show, maar ze wordt zeer speciaal gebracht. Je zit in zeteltjes waarvan de leuning tijdens de show naar achteren en naar voren kan kantelen. De ene keer zie je daardoor naar een scherm op het plafond en de andere keer op een scherm voor je. Daarenboven is iedere zetel van zijn eigen geluidssysteem (in de hoofdsteun) voorzien en kan je met een druk op de knop je taal kiezen. De setting van deze voorstelling doet trouwens ook zeer mysterieus en James Bond-achtig aan.
De volgende zaal (deze keer rechts van Le Jardin Volcanique) noemt “Sur la piste des Volcans”. In deze zaal kom je in contact met allerhande vulkanische verschijnselen zoals geisers, mudpots (warme pruttelende modderpoelen), fumarolen (openingen die vulkanische gassen uitstoten), warmwaterbronnen, enz. Vele van deze verschijnselen kan je zelf aanschouwen vermits ze in deze zaal natuurgetrouw zijn nagemaakt. Je kan er trouwens de hitte voelen en de zwavel ruiken.
Ook vind je in deze zaal de “Richesse des Volcans” terug. Wie denkt dat vulkanen enkel verwoesting kunnen aanrichten heeft het goed fout, want hier leer je welke rijkdommen de vulkanen hebben (energie, vruchtbare gronden, geneeskrachtige warmwaterbronnen, grondstoffen zoals ijzer, zink, nikkel,…). Ook in deze zaal heb je de voorstelling “Le Rendez-vous des Volcans” die aan de hand van een bewegende maquette en synchrone film het onderscheid tussen de verschillende vulkanen aantoont.
|
 De laatste zaal, en meteen ook de diepst gelegen, is “L’Homme face aux Volcans”, de mens tegenover de vulkanen . Zoals in “La Salle Enta” kan je ook hier beelden zien van vulkanische uitbarstingen, alleen zijn de beelden hier niet beperkt tot Etna uitbarstingen. Ook heb je in deze zaal een heus observatorium waar je luchtbeelden van voor, tijdens en na uitbarstingen kan aanschouwen (zeer indrukwekkend). Ook doet men de verschillende observatie technieken uit de doeken evenals wat men in crisissituaties doet om zoveel mogelijk te redden.
Naast het observatorium vind je “L’Espace Krafft” terug. Deze ruimte is volledig gewijd aan Maurice en Katia Krafft. Zij gingen met speciale pakken uitbarstende vulkanen tegemoet om zo onderzoek te verrichten. Je kan al wel raden dat hun onderzoek veel vooruitgang bracht in de vulkanische kennis van de mens.
Als laatste aantrekkingspunt in deze zaal heb je “Les Cités Disparues”. In het verleden zijn veel steden verzwolgen geweest door vulkanen. Vooral het door de Vesuvius overvallen Pompeď en Herculaneum zijn wereldberoemd. Een leuke weetje is dat eigenlijk niet de Vesuvius maar de Somma deze steden in de as legde. In die tijd was er van de Vesuvius nog lang geen sprake vermits deze pas bij latere uitbarstingen van de Somma gevormd werd.
|
Naast al deze zalen heeft Vulcania nog veel meer te bieden zoals een heus IMAX theater (ook in het massief ondergebracht) waar een zeer mooie en indrukwekkende film over vulkanisme wordt getoond. De film zelf omvat de spectaculairste vulkanische beelden ooit gemaakt, zeker niet te missen. Een iets kleiner theater dan, gelegen op de middenverdieping, toont om het kwartier een 3D film over de geologische en biologische geschiedenis van het vulkanisme in het Massif Central.
 2005 bood trouwens voor Vulcania een nieuwigheid die vrij uniek is op deze wereld: Le Simulateur des Séismes, een interactieve aardbevingssimulator. Speciaal aan deze simulator is dat je rechtstaat en je je goed hoort vast te houden aan een railing, want zo kan je de aardtrillingen beter voelen. Voor je heb je dan een scherm waarop straatbeelden worden getoond en eens een aardbeving zich voordoet zie je de straat openbreken, huizen scheuren, bomen omvallen,… terwijl de vloer onder je ook lustig meedoet. Je goed vasthouden is echt de boodschap want bevingen van meer dan 10 op de schaal van Richter passeren ook de revue in deze toch wel opmerkelijke simulator. Vreemd is dat een aardbeving niet trillend maar eerder zwaar golvend aanvoelt. Daarenboven is de show ook interactief, in die zin dat je na een aardschok aan de hand van drukknoppen mag inschatten hoe zwaar de beving was op de schaal van Richter. De computer berekend dan het gemiddelde van de zaal en vergelijkt met de werkelijkheid. Je kan trouwens de stemmingen van de hele zaal volgen op het scherm. Misschien een toekomstig idee voor pretparken…
|
 Ondanks dat Vulcania zich niet echt richt op kinderen is er ook voor deze doelgroep heel wat te beleven,: zoals een indoor speeltuin met als thema de planeet Mars, een leerzaam vulkanisch wandelpad afgestemd op kinderen en ook buitenspeeltuinen in het prachtige park dat Vucania omringd.
Zoals je merkt is er in Vulcania dus heel wat te doen en te beleven. Voor een bezoekje mag je toch snel 5 uur uittrekken. Zelfs een hele dag er vertoeven is niet overdreven. Dit prachtige museum is één van Frankrijks prestige projecten en is werkelijk de moeite waard. En eens je het museum bezocht hebt kan je de nabijgelegen, uitgedoofde vulkaan Le Puy de Dôme beklimmen om van een uitzicht over de vele vulkaankraters uit de omgeving te genieten. Een prachtige afsluiter voor een dagje “vulkanisme”.
|
Tekst en foto's: Ó
Thibault Van Look |
