Gröna Lund steekt straat over in 2024

Tivoli Gröna Lund wil stevig uitbreiden vanaf 2024. Het park steekt de Allmänna Gränd over en kan daardoor de parking op het terrein van voormalige concurrent Nojësfaltet bij het park betrekken. Het Zweedse stadspretpark zou zo bijna een kwart groter worden.

Het Zweedse Tivoli Gröna Lund bij Stockholm stelde onlangs haar plannen voor om uit te breiden op de parking aan de overzijde van Allmänna Gränd. Net als haar Zweedse concullega Liseberg staat het park aan de vooravond van wellicht haar laatste uitbreiding. Een uitbreiding in dichtbevolkt gebied gaat zelden van een leien dakje. Het gebied wordt daarom afgezoomd met gebouwen die in het historische karakter van de stadswijk passen. Het gelijkvloers voorziet restaurants en winkeltjes, de tweede en derde verdieping voorziet kantoorruimte en overnachtingsmogelijkheden. In de kelder wordt logistieke ruimte en parking voorzien. Met een combinatie van een reuzenrad en een achtbaan illustreert het park de mogelijkheden binnen de afgesproken hoogtebeperkingen. Een concrete invulling volgt later.

Bezoekers zullen het nieuwe parkdeel via een brug vanuit het bestaande park kunnen betreden. Dat is een beproefde methode die het park al eerder toepaste: ook vandaag worden twee bestaande parkdelen over een straat heen met elkaar verbonden via de Spaanse trap. In Gröna Lund 2.0 kom je via de brug terecht in een sfeer die een pak minder druk is: een kwart van de ruimte  -inclusief daken - zal ingevuld worden met tuinen en groen. Tivoli Gröna Lund zoomt de waterkant binnen de parkgrenzen elegant af met een weelderige groen parklandschap; Tussen bomen, bloembedden en fonteinen zal de typische tuinromantiek van weleer worden opgeroepen. Langs de waterlijn zal ook een publiek toegankelijke  promenade gebouwd worden zodat ook niet-parkbezoekers straks een nieuw deel van de kustlijn van dichtbij kunnen verkennen. Met deze ingrepen hoopt het park critici te paaien die vrezen dat ook het nieuwe parkdeel even nadrukkelijk aanwezig zal zijn als het huidige park. Wij zijn alleszins van mening dat wat komen gaat hoe dan ook een verbetering gaat zijn van het zicht op containers en parkeerplaatsen dat je er vandaag hebt. Met de extra oppervlakte van iets minder dan een hectare zal het park na de uitbreiding bijna een kwart groter zijn. Vandaag is Tivoli Gröna Lund slechts 3,8 hectare groot.

Niet de eerste keer

Het is niet de eerste keer dat het stadspretpark plannen presenteert om het parkeerterrein te ontwikkelen. In 2010 werd het gebied nog ingevuld met een enorm hoge star flyer en een inverted coaster van de Zwitserse fabrikant Bolliger en Mabillard. Dat was echter buiten de wil van het volk gerekend: met vrees voor geluidsoverlast en horizonvervuiling moesten de plannen in de koelkast. Het park paste deze plannen daarom noodgedwongen in binnen de bestaande grenzen. In 2013 opende het met eclipse een star flyer op een andere locatie in het park. In 2021 volgt met wat vertraging uiteindelijk ook de inverted coaster die liefst 4 jaar op voorhand werd aangekondigd.

Ook in 2017 doken al plannen op van de uitbreiding. De concepten toonden een iets modernere stijl. Hoewel die op de meest recente ontwerpen is ingeruild voor een meer rustieke stijl lijken de aanwezige elementen van dat ontwerp wel in grote lijnen behouden te zijn.

Uitgebreid gedocumenteerd

Voor recentste versie van de uitbreidingspoging werd dan ook niets aan het toeval overgelaten. Er werden lijvige documenten aangemaakt om omwonenden gerust te stellen en critici de pas af te snijden. Gevelpartijen werden ontworpen met oog voor de historische context van de wijk en met een architectuur die geïnspireerd is op gebouwen die vroeger op deze locatie hebben gestaan.

Er geldt ook een hoogtebeperking van 12 meter voor de nieuwe parkzone, die strikt wordt opgevolgd aan de waterkant. Centraal is een piek van 18 meter en één van 35 meter toegelaten. Tegen de tramhallen aan de zijde die het verst van het huidige park ligt zijn bijkomend vier extra punten toegelaten waar nieuwigheden tot 30 meter hoog mogen reiken en zelfs één punt 45m toelaat. Beduidend minder dan bestaande attracties als Eclipse, Ikaros, Fritt Fall en Katapulten die met hoogtes tussen de 120 en de 55 meter flirten. Met verschillende zichtlijnen illustreert men dat een beperking tot 45 meter volstaat om horizonvervuiling tegen te gaan.

Er werden zelfs simulaties gemaakt van de veroorzaakte schaduw die de bewoners van de aangrenzende Falkenbergsgatan te beurt valt. Daarbij werd de situatie in winter én zomer voorgesteld tijdens verschillende uren van de dag. Opvallend is ook een uitgebreide documentatie van welke functies het gebied al vervuld heeft in een geschiedenis van meer dan 200 jaar. Het park sust ook omtrent de wegvallende parkeerplaatsen: het merendeel van de bezoekers komt reeds met openbaar vervoer. De huidige parkeerplaats biedt plaats aan slechts 150 auto’s terwijl het park op topdagen 15 000 bezoekers aantrekt.
 

La petite Histoire

Gröna Lund is al 136 een vaste amusementswaarde in het district Djurgården (Letterlijk ‘Diergaarde’, genoemd naar zijn voormalige functie als koninklijk Jachtgebied, nvdr). Het park opende op 3 augustus 1883 haar poorten en is één van de oudste pretparken ter wereld. In 1924 kwamen er echter kapers op de kust. Op de huidige parking aan de overzijde van de straat werd in die tijd een nieuw pretpark geöpend met de naam Nöjesfältet. Beide parken beconcureerden elkaar vervolgens met een ongeziene felheid. De kinderen van de elkaar bekampende families werden echter verliefd op elkaar. Deze zweedse variant op Romeo en Julia eindigde gelukkig niet in een tranendal; de parken fuseerden,  Nöjesfältet sloot de deuren in 1957 en Tivoli leefde nog lang en gelukkig. Sinds 2001 maakt Gröna Lund uit van de groep Park & Resorts Scandinavië waarvan ook Skara Sommerland en dierenpark Kolmarden deel uitmaken. Tussen 2007 en 2017 stegen de bezoekersaantallen met 50% dankzij een agressieve investeringsstrategie. Die werkwijze stuit nu letterlijk op de parkgrenzen. Als het park in 2024 daadwerkelijk aan zijn uitbreiding begint, verrijst er exact honderd jaar nadat Nöjesfältet er opende opnieuw een pretpark op het terrein.